Łaziska Górne to urokliwa, niewielka miejscowość położona w województwie śląskim, około 20 km od Katowic, w południowej części Wyżyny Katowickiej i na południowym krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
Ciekawa nazwa miasta pochodzi od „łazów”, czyli terenów, który były przeznaczone do wypalania lasów pod uprawę.
Historia Łazisk i ich rozwoju jest nierozerwalnie związana z górnictwem i przemysłem. Do XVII w. mieszkańcy Łazisk zajmowali się wyłącznie rolnictwem. Zmiany widoczne do dziś zaczęły nadchodzić wraz z odkryciem na terenie miasta pokładów węgla kamiennego. Powstały kopalnie: „Szczęście Henryka”, „Radość Augusty”, w dalszej kolejności „Waleska”, „Brada” i „Książątko”. Zachodzące u schyłku XVIII wieku zjawiska doprowadziły do zmiany charakteru rolniczych wsi i przekształcenia ich w osady przemysłowo-rolnicze.
Mimo przemysłowego charakteru miasta, z każdym kolejnym rokiem Łaziska zielenieją i nie są już smutnym, szarym miastem. Mimo, że Łaziska Górne to mała miejscowość, można tam znaleźć miejsca unikatowe w skali całego kraju.
Oto kilka miejsc, które koniecznie musisz zobaczyć będąc w Łaziskach Górnych:
Ratusz
Budynek obecnego ratusza w Łaziskach Górnych jest najważniejszą reprezentacyjną budowlą jednego z najmniejszych miast na terenie województwa śląskiego i na terenie Górnego Śląska. Został zbudowany 1927 roku w nowoczesnym, jak na tamte czasy, stylu-funkcjonalizmu, na planie zbliżonym do litery “L”. Oba skrzydła budynku przekryte są dachem czteropołaciowym. Na styku brył umieszczono wieżę z małymi zegarami i wejściem do Urzędu Miejskiego.
Sam budynek prezentuje się dość skromnie. Elewacje nie posiadają detali architektonicznych, oprócz gzymsu dzielącego kondygnacje. Nie zmienia to faktu, że Ratusz jest bardzo ładną budowlą o ciekawym charakterze. Swoją bryłą przypomina górnicze szyby.
Budynek zachował do dnia dzisiejszego swe pierwotne przeznaczenie, czyli jest siedzibą władz miejskich. Nigdy nie został zniszczony i można go podziwiać w pełnej okazałości.
Muzeum Energetyki
Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych jest najbardziej znanym miejscem w mieście. To unikat w skali Polski, ponieważ to jedyna placówka w tej branży w całym kraju. Wiele osób może się zastanawiać co w takim muzeum może być ciekawego. Kolejne, elektryczne graty… I tak, i nie.
Muzeum Energetyki pokazuje potęgę energii elektrycznej. Placówce udało się zgromadzić około 6 tysięcy eksponatów – maszyny i agregaty, urządzenia pomiarowe i oświetleniowe po dokumenty czy fotografie. Dla żądnych wiedzy, w tym miejscu można dowiedzieć się, skąd bierze się prąd, jak można go wytworzyć oraz na własnej skórze go poczuć
Odwiedzając muzeum można zobaczyć między innymi 4200-watową żarówkę z latarni morskiej, 24-mikrowatową żarówkę, oświetlającą tarczę zegarka kwarcowego , prawie 120-letnią świecącą żarówkę „Edisona” czy stuletnią budkę ulicznego transformatora z Bytomia. Oprócz tego odbywają się tam liczne warsztaty i zajęcia dla dzieci oraz młodzieży. Do głównych atrakcji należy „Iskrowisko”, czyli sala doświadczalna, w której znajdują się wyładowania elektryczne rzędu 1000000 V; Wibrarium – jedyna wystawa czynnych dzwonków elektrycznych w Europie; oryginalne urządzenia (woltomierze, amperomierze Dolivo Dobrovolskiego) oraz silnik „Deutz” na biogaz z 1938 roku.
Muzeum Energetyki otwarto w 2003 roku w budynku dawnej rozdzielni elektrycznej 60 kV z 1928 roku. Jego organizatorem i prowadzącym jest Polskie Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Energetyki. Początki elektrowni datowane są na rok 1917. Pierwotna moc wynosiła 11,6 MW, zaś sama elektrownia należała do najnowocześniejszych w Europie. Po rozbudowie w latach wojny, aż do 1953 roku „Łaziska” były największą polską elektrownią..
Muzeum odebrało Medal im. dr. inż. Zbigniewa Białkiewicza, nagroda Stowarzyszenia Elektryków Polskich w Katowicach (Oddział Zagłębia Węglowego), co podkreśla rangę tego miejsca.
Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Różańca Świętego
Kościół został wybudowany na wzniesieniu, z którego wieży – przy dobrej widoczności – widać m. in. większą część Rybnickiego Okręgu Przemysłowego. Kościół nie jest stary; był budowany etapami w początkach XX wieku. Jego wygląd zmieniał się przez dziesiątki lat. Dziś można powiedzieć, że kościół nosi główne cechy stylu eklektycznego z cechami neoromańskimi i neogotyckimi.
Kościół powstał na bazie jednonawowej kaplicy z końca XIX wieku. W 1907 roku dokonano jej poszerzenia, dobudowując poprzeczną nawę zwaną inaczej transeptem, a w późniejszym czasie, od strony cmentarza dobudowano wieżę o wysokości 40 metrów. Korpus poszerzono o dwie nawy boczne w latach 1936-37, według projektu inżyniera Jana Affy.
Na początku września 1939 roku w okolicach kościoła miał miejsce silny ostrzał artylerii niemieckiej. W kościół uderzył pocisk artyleryjski, który spowodował ogromny pożar. W wyniku tego zdarzenia po bryle kościoła pozostały tylko kilkumetrowe mury z kaplicą św. Antoniego. Przystąpiono jednak do szybkiej odbudowy świątyni i udało się ją postawić jeszcze za czasów okupacji. Niestety pod koniec wojny, kościół znów “oberwał”, ale tym razem od radzieckiej artylerii. Na szczęście zniszczeniu uległa tylko wieża kościelna.
Wnętrze kościoła nie należy do bogatych, podobnie jak zewnętrzne ściany. Sprawia to jednak efekt niesamowitego spokoju i harmonii. Odwiedzając ten kościół można przez chwilę wsłuchać się w ciszę i docenić skromność tej budowli.
Plebania przy kościele pw. Matki Boskiej Królowej Różańca Świętego
Dom dla księdza proboszcza to piękny zabytek, który zbudowano w latach 1902-03 w stylu górnośląskiego domu robotniczego. Plebania powstała według projektu żorskiego budowniczego o nazwisku Gregeracki. Początkowo miał to być budynek parterowy, jednak ostatecznie bryła otrzymała również piętro z poddaszem wraz ze ścianą szczytową, w której osadzono dwa niewysokie okna, a między nimi wolną przestrzeń ozdobiono blendą.
Budynek jest zbudowany z czerwonej cegły. Łączy w sobie prostotę oraz dekoracyjność. Przy drzwiach widoczne są pilastry z głowicami o roślinnych motywach wykonanych przypuszczalnie z piaskowca lub z materiału kamiennego. Natomiast pierwszą i drugą kondygnację dzieli ozdobny, ceglany, międzypiętrowy gzyms. Budynek do dziś posiada oryginalne, drewniane drzwi i okna także oraz pierwotny układ przestrzenny.
Inne zabytki, które warto zobaczyć w Łaziskach Górnych
Na terenie miasta znajduje się łącznie osiem obiektów wpisanych na listę zabytków. Należą do nich wspomniane: Ratusz z 1927 roku, kościół Matki Bożej Królowej Różańca Świętego oraz plebania przy tym kościele. Oprócz tego na liście znajdują się:
- pozostałości parku przy ulicy Stefana Wyszyńskiego (wpisane na listę w 1981 r.),
- budynek szkoły podstawowej nr 1 z 1915 r., wybudowanej w stylu modernistycznym,
- Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna z 1913, bez wyraźnych znak stylowych, dawny tzw. Schlafhaus,
- kościół parafialny w Łaziskach Średnich z lat 1937-1940 w stylu modernistycznym, według projektu architekta Gambca,
- budynek gimnazjum nr 3 w Łaziskach Średnich z lat 1928–1930, wybudowanego w stylu funkcjonalistycznym według projektu inżyniera Krzyżanowskiego.